Kontakt z naturą to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Przebywanie wśród przyrody wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie psychiczne i fizyczne. Oddychamy głębiej, a nasz umysł wchodzi w stan naturalnej uważności- gdy przebywasz w przyrodzie wyostrzają się Twoje zmysły,  większą uwagę zwracasz na to, co dzieje się w otoczeniu i jest to zupełnie naturalny odruch naszego systemu nerwowego. Tymczasem nasz współczesny świat otacza nas zewsząd bodźcami, informacjami i hałasem, i chyba nigdy w historii nie byliśmy jako ludzie tak wyobcowani od natury. Hałaśliwe, zakurzone miasta żyjące w ciągłym pędzie to nasza rzeczywistość. Presja czasu i stres to codzienność większości z nas. Taki sposób życia powoduje, że szukamy czegoś innego, dla osiągnięcia równowagi. I kontakt z naturą może być tutaj odpowiedzią. Jeśli tak, po co szukać jej daleko, skoro można ją zaprosić do własnego ogrodu. Im bardziej będzie on naturalny i ekologiczny, tym lepiej będzie służył naszym wewnętrznym potrzebom, dawał nam zdrowie i spokój. Ogrody ekologiczne są rozwijającym się kierunkiem w projektowaniu ogrodów i pojawia się ich coraz więcej, w Polsce i na świecie.

______________________________________

Zmiany klimatyczne 

Ogrody ekologiczne są nie tylko odpowiedzią na potrzeby współczesnego człowieka. Są również cennym kierunkiem projektowania, ze względu na zmiany zachodzące w naszym środowisku, na naszej planecie.

Postępujące ocieplenie klimatu jest globalnym problemem. Odczuwalne jest wszędzie, także w Polsce, gdzie lata są coraz bardziej upalne, a zimy bezśnieżne. Wiosna i jesień to pory roku ulegające znacznemu skróceniu. Maleje ilość opadów, i są w Polsce obszary, o których już mówi się, że pustynnieją- choćby Wielkopolska. Nie tylko maleje ilość opadów, ale także zmienia się ich charakter. Latem często pojawiają się bardzo intensywne, ulewne deszcze. Ogromna ilość wody spadająca na powierzchnię ziemi powoduje podtopienia i lokalne powodzie, erozję gleby, a jednocześnie spływa z powierzchni ziemi tak szybko, że nie zdąży przesączyć profilu glebowego na taką głębokość, aby ze zgromadzonej pod ziemią wody mogły długo korzystać rośliny, w tym drzewa w naszych lasach.

Erozja gleby jest zwłaszcza niekorzystna na terenach rolnych. Płynąca woda niszczy profil glebowy i wraz z nawozami mineralnymi, stosowanymi intensywnie przez rolników, spływa do rzek i jezior, powodując eutrofizację wód. Ogrody ekologiczne są projektowane z troską o środowisko, jako cenne przyrodniczo i bioróżnorodne ekosystemy, które w miastach mogą stanowić oazy, przeciwstawiające się zmianom klimatycznym.

Zmiany klimatyczne dotyczą nas wszystkich, warto więc brać je pod uwagę, planując przestrzeń swojego ogrodu. Projektanci ogrodów natomiast, jako osoby wrażliwe na przyrodę, mają obecnie misję uwrażliwiania swoich klientów na ekologiczne wyzwania, zwiększanie ekologicznej świadomości i przemycanie dobrych praktyk i pozytywnych ekologicznych postaw  w swoich projektach.

Ogrody naturalne wyglądają dobrze także przy nowoczesnej architekturze. Z surową bryłą budynku pięknie kontrastują wszelkiego gatunku ozdobne trawy i łąki kwietne. Minimalim w naturalnym wydaniu. Źródło zdjęcia https://www.archdaily.com/487898/house-k-stephan-maria-lang

Łąki kwietne to tętniące życiem ekosystemy, zatrzymujące wodę w glebie.  Źródło zdjęcia https://www.gardenista.com/posts/ask-expert-plant-meadow-garden-james-hitchmough

Jaki jest ogród ekologiczny? 

Jest to ogród, w którym człowiek i natura żyją obok siebie, w symbiozie i współpracy. Ogrody ekologiczne tworzone są na podobieństwo środowiska naturalnego, dzięki czemu stają się bioróżnorodnymi oazami, tętniącymi życiem. Ogrody ekologiczne projektujemy uwzględniając cechy siedliska. Jeśli ogród położony jest w sąsiedztwie lasu, może zostać zaprojektowany właśnie w leśnym charakterze, z wykorzystaniem gatunków roślin charakterystycznych dla takiego siedliska. Jeśli jednak nie ma w sąsiedztwie naturalnego siedliska, którego ogród może stanowić kontynuację, możemy stworzyć naturalistyczny ogród, z łąką kwietną i nasadzeniami, które naśladować będą naturalne siedliska, jakie znamy i obserwujemy w pobliżu. Ogród ekologiczny stanowi tak naprawdę duże projektowe wyzwanie, bo projektowanie naśladujące naturę i czerpiące z niej inspiracje, wymaga od projektanta dużego wyczucia i wiedzy, oraz znajomości roślin, w tym dziko rosnących w otoczeniu.

Na suchym, żwirowym podłożu, rośliny wędrują z miejsca w miejsce. aki ogród co roku się zmienia. https://www.gardenista.com/posts/ask-expert-plant-meadow-garden-james-hitchmough

Jakie rozwiązania stosować w takim ogrodzie? 

Przede wszystkim zamiast trawników zakładać łąki kwietne. Trawnik to bardzo obciążająca środowisko część ogrodu.  Utrzymanie pięknego, gęstego trawnika wymaga stosowania nawozów, oprysków, intensywnego koszenia i bardzo intensywnego podlewania. Koszenie to zużycie energii i spaliny, a więc też jest niekorzystne dla środowiska. Łąki kwietne, które kosi się 1-2 razy do roku, nie wymagają nawożenia, mają znacznie mniejsze potrzeby wodne, a przy tym są bioróżnorodnym siedliskiem dla owadów, w tym zapylaczy, a także ptaków i małych zwierząt. Założenie łąki kwietnej jest warte rozważenia, zwłaszcza jeśli ogród jest duży- część przeznaczamy w tym przypadku pod trawnik, a część może zostać łąką kwietną. Mniej pracy i mniejsze koszty utrzymania to również argumenty za takim rozwiązaniem. Oczywiście, w ogrodach, z których korzystają dzieci, trawniki są pożądane, bo są miejscem do zabawy, ale kwestia do rozważenia ile trawnika jest faktycznie potrzebne.

Ogrody ekologiczne to nie tylko łąki, ale także różnorodne gatunkowo nasadzenia drzew, krzewów, bylin, roślin jedno- i dwuletnich. Do takich ogrodów wybieramy rodzime gatunki i odmiany, zwracamy uwagę na zaplanowanie nasadzeń w sposób zapewniający ciągłość kwitnienia. Wybieramy także gatunki roślin, które będą ozdobne jesienią i zimą, i dopełnią kompozycję w miesiącach, gdy byliny i łąka przestaną być atrakcyjne. Chętnie wybieramy rośliny miododajne, które przyciągną do ogrodu owady zapylające i motyle. Warto wybierać również rośliny, których owoce chętnie zjadają ptaki. Nasadzenia w ogrodach ekologicznych powinny wyglądać naturalnie, a więc stosujemy przenikające się wzajemnie tekstury ulistnienia, kolory kwitnienia i kształt kwiatów, pokrój roślin. Kontrastujemy rośliny o zwartym, architektonicznym pokroju i charakterze, ze zwiewnymi, koronkowymi bylinami i trawami. Taki ogród ma być pełen koloru, zapachu, smaku. Spacerowanie po ekologicznym ogrodzie ma pobudzać nasze wszystkie zmysły, w tym także dotyk. Ważne jest, aby w ogrodzie zaplanować kilka drzew, których przesuwający się cień będzie chronił ogród przed palącym słońcem i dawał wytchnienie, a także obniżał temperaturę upalnym latem.

Powierzchnię ziemi w ogrodzie ekologicznym należy ściółkować, co ochroni ją przed utratą wilgoci, erozją powietrzną i wodną, a także spowolni rozwój niechcianych gatunków, uznawanych przez nas za chwasty. Choć może w ogrodzie ekologicznym warto niektórym gatunkom chwastów dać przepustkę i pozwolić im rozwijać się w najlepsze? Czy w ogrodzie ekologicznym tępilibyśmy mniszka lekarskiego? Myślę, że nie. Do ściółkowania gleby można wykorzystać recyklingowe materiały, np. słomę, zrębki drewna, korę, a także kompost, którego wytwarzanie w ogrodzie ekologicznym jest po prostu obowiązkowym punktem programu. Kompost jest wartościowym, naturalnym nawozem, łatwym do uzyskania i wymagającym niewiele pracy. Kompostowanie to naturalny sposób na przetworzenie odpadów organicznych z ogrodu i kuchni na wartościowe źródło pożywienia dla naszych roślin.

Co ważne, w ogrodach ekologicznych powinniśmy unikać stosowania jakiejkolwiek chemii. Wybierane do takich ogrodów pospolite odmiany roślin nie mają zazwyczaj dużych potrzeb nawozowych, a często nawet zaszkodziłoby im sztuczne nawożenie, bo lepiej sobie radzą na stanowisku ubogim w składniki odżywcze. W takim ogrodzie na pewno warto stawiać na naturalne nawozy, jak kompost, czy obornik. Warto także przygotowywać wszelkiego rodzaju gnojówki i naturalne środki do walki ze szkodnikami i chorobami, jeśli się takie w ogrodzie pojawią.

Naturalne ogrody, tętniące życiem, zapraszają do siebie owady, ptaki i małe zwierzęta. Można im trochę pomóc, wieszając hotele dla owadów, budki lęgowe dla ptaków, stawiając domki dla jeży. Ptaki w ogrodzie będą sprzymierzeńcami i na pewno warto o nich pomyśleć i zaplanować dla nich miejsce oraz posadzić rośliny, które będą dla nich stanowić źródło pożywienia i schronienia.

W ogrodzie ekologicznym ważny jest szacunek do obiegu materii w przyrodzie, dlatego ważne jest odpowiednie gospodarowanie wodą. Warto zbierać wodę deszczową, która jest bardzo dobra do podlewania roślin. Na pewno warto na etapie projektowania stawiać na rośliny o mniejszych potrzebach wodnych, aby podlewanie w ogrodzie móc znacząco ograniczyć. Zauważ, że w miejskich ogrodach rośliny podlewamy wodą pitną- przy kurczących się zasobach wodnych w Polsce jest to bardzo duże marnotrawstwo. Warto rozważyć takie rozwiązanie, jak studnia chłonna, która pozwala na zatrzymywanie wody opadowej na terenie działki i powolne rozsączanie jej w gruncie. Jeśli już trzeba nawadniać ogród, warto postawić na system automatycznego nawadniania- który podlewa bardziej efektywnie, a przez to pozwala zmniejszyć zużycie wody w ogrodzie.

Zagłębiona część ogrodu stanowi odrębne siedlisko. Dobrze tu się czują rośliny lubiące dużo wilgoci. Woda deszczowa gromadzi się tutaj i pozostaje długo. Takich miejsc nie trzeba się pozbywać, a można je wykorzystać w projekcie i skomponować z całością. Źródło zdjęcia: https://freshideen.com/gartengestaltung/gartenweg.html

Projektując ogród ekologiczny mamy niepowtarzalną okazję do zabawy w matkę naturę. Kształtujemy siedlisko, nadając mu charakter i zadając sposób funkcjonowania. Możesz stworzyć leśny ogród pod koronami drzew, żwirowy ogród, którym gatunki wędrują z miejsca w miejsce, czy tętniący życiem ogród nad brzegiem stawu czy oczka wodnego. Kiedy w założonym wg naszego projektu ogrodzie ekologicznym zamieszka jeż,  kwitnącą łąkę odwiedzą pszczoły, a ptaki najedzone zimą latem z radością pomogą pozbyć się szkodników- będzie to najlepsza recenzja projektu i oznaczać będzie, że wszystko poszło zgodnie z planem.

Ogrody ekologiczne to ogrody dla odkrywców. Posiadając taki ogród, jesteś nie tylko jego opiekunem, ale także uczestnikiem tych wszystkich naturalnych procesów, które się w nich dzieją. Możesz dzień po dniu obserwować naturalny bieg rzeczy. Naturalny ogród wciąga także dzieci, które stają się badaczami i wnikliwymi obserwatorami wszelkich naturalnych zjawisk, nasiąkając z każdym dniem szacunkiem i miłością do otaczającej nas przyrody.

Liczę na to, że ten tekst Cię zainspiruje i wyciągniesz z niego cenne wskazówki, które wykorzystasz w swojej pracy.  Zostaw komentarz, jeśli ten tekst Ci się podobał. Masz uwagi? Chcę je poznać. Może chcesz przeczytać na jakiś konkrenty temat, szukasz odpowiedzi na ważne pytania- daj znać. 

Iza